Cengiz Kaan nin cocuklari
Yasam ve iklim sartlarina adaptasyonlari, yetinebilme yetenek ve sanatlariyla, beni sizi hepimizi hayretlere dusurecek fonomen ve gipta edilecek bir tarzi gosterecek ve emin olun gidip sahit olanlarin, yasam degerleri, cabalari ve endiseleri ile ilgili bir daha dusunmesine neden olan guzel bir vesile olacak
Son yillarda duzenimi yasam tarzimi ailevi sorumluluklarimda bana dusen bolumunu yerine getirebilme doyumu ile yasamimda - yapilacaklar listesinde- oncelik verdigim, hep yanibasimda hissettigim, cocuklugumdan beri icimde olan beni isime, yasamima daha cok baglayan renk katan yeni yerler, yasamlar kesfetme sevdasi bitmedi , bitmesinde…Iste son yillarda beni cagiran Mogalistan da yanibasimda, sirada bekliyordu, hep erteledim nedeni ise o topraklardaki yolculuk ve iklim sartlarinin kisin daha zor kosullarda olmasindandi diledigim koselerine varamama endisesi idi , isim nedeni ile yazlari gidemedigim bu ulke artik kafamin icinde donup durunca mayis ayinda aldigim karar ile kasim –aralik 2008 tarihinde gercekleserek hayatima eklendi. . Sunu da soylemeden edemiyecegim kisin orada olmak buyuk bir ayricalik , baskent haric diger yerlerde hic turist yok tum bozkirlar gercek yoruk halki ve dogasiyla sadece sizin.
Mogalistan a gitmeden once yaptigim net arastirmalarimda ulkesi hakkinda turkce web sitesi hazirlamis genc bir arkadas ile yuzunu bile gormeden dostluk kurmustum, bunu hepiniz bilirsiniz bu gezi sitemizde de cok guzel dostluklar kuruldu, bu kisi ulkemizde Eskisehir universitesinde egitimini gectigimiz yaz tamamlamis ve memleketine, Ulanbator a geri donen Mogol kardesim Bolor, havaalanina ayak bastigim ilk sabah annesi ile sicak bir karsilamayla beni almaya gelmislerdi,. Bu aile ile baskentte uc gun kaldim, iki odali dairelerinde bir odayi sadece bana taksim ettiler ilk gunumde onuruma ulkelerinde pahali olan taze meyvelerle donatilmis mutfak masasinin basinda annenin pitir pitir hep bir seyler hazirlayip pisirmesini, ozel gunlerde ve misafirlere hazirladiklari koyun etli buharda pisen buuz boreginin yapilisini annesiyle karsilikli 3 minik kadeh sek mogol votkasini toghtoy diyerek tokusturdugumuzu,beni hemencik carptigini!! Bolor un cok guzel Turkcesi sayesinde ailesi ile tercumeli sohbetlerimizi asla unutmayacagim .
Ilk uc gun boyunca bu sehri arsinlarken mevsim normalinin ustunde olan -10 , -15 C isida gezerken kimsenin usumedigini gormek beni sasirtmisti halbuki seyahatimin uzayan gunlerinde -35 C de gorunce bu ilk saskinligimin degeri silindi, evet o ilk gunler ilikti! dedirti bana
Baskent Ulanbator, 2.7 milyon olan tum ulke nufusunun 1 milyonu askin halkini barindiriyor bu yogunlugun son yillarda hizli artisi sehir merkezinin eteklerinde derme catma kurulan ger –yoruk cadirlarindan, local lokantalarda yemek yerken cok fakir, cogunun sehir sokaklarinda yasayan evsiz kisilerin birilerinden arta kalan yemekleri istemesinden anlayabiliyorsunuz, gerci bu dunyanin her buyuk sehrindeki aci goruntu bunu biliyorum ancak fethiye gibi bir yerde uzun sure boyle seyleri gormeyince birden insana carpiyor iste. Bu sehirdeki hizli nufus gocunun heryerde oldugu gib ekonomik nedenden , son yillarda ardi ardina ve gunlerce suren, yasanan cetin kislar, ornegin 2001 kisinda -57 C dusen hava sartlari herkesin surulerini kaybetmesine ulke topraklarindaki hayvanciligin ucte birinin acliktan soguktan olmesine neden olmus bu insanlari caresizlik icinde birakip cok tek tuk sayidaki sehir veya kasabalara goce suruklemis. Ulke halkinin yarisindan cogu ger – tek odadan ibaret hayvan yununden yapilan kece cadirlarinda yasiyor bu cadirlarin ici yanan sobanin sicakligiyla bu ulkedeki soguklara en iyi care. Ancak surun yoksa bozkirlardaki tek yakit hayvanin tezegide yok.
Baskent Rus doneminde yapilan kutu gibi beton apartmanlarla dolu 2 veya 3 odadan ibaret minik dailerinde yasaniyor. Karsilastirma yapmam gerkirse iyi bir daire degilse ki bunlar az sayida ger cadirinda yasam cok daha iyi
Ulanbator termik santrali sehrin yabibasinda, tuten koca bacalari, gerlerden cikan soba dumani ve trafigin egzosuyla hava kirliligi olan bir kent, bana 80 li yillarin Istanbulun, yogun kirliligini , komur kokusunu hatirlatti. Dunyanin en soguk baskenti diyorlar bu kentte evet dogrudur buna ragmen gittiginiz tum ic mekanlar sicacik, tum sehir merkezi isitma sisteminde, ulkenin komur rezervi oldukca cok zaten, uzun yillar hic bir sıkıntıları olmayacaga benziyor. Ancak zaman zaman gelen talebe yetmeyen elektrik kesintileri de olmuyor degil.
Bu sehirde turistlerin aradigi bircok modern yeme icme mekanlari var, yasayan calisan yabanci uyruklular da. Yuruyerek tamamlayabileceginiz sehir merkezinde 6 tane irish pub in olmasi gibi... buna benzer mekanlari daha cok genc yerli sofistike bayan -erkek mogollularla dolu gordum, Ozellikle sehirli bayanlarin cok bakimli ve ustune basarak ama yanlis ima vermeden soyleyerek, cok guzel olduklarini soyleyecegim bunu tanistigim tum mogol bayanlarada soylemekten kendimi alamadim, bir aksam mogol ve farkli ulke gezginleri ile bir barda bulustugumuzda simdiye kadar gordugum en guzel yuzlu bayani gordum ve kendisine ne kadar guzel oldugunuda soyledim. Guzelligi kadar da mutaviziydi.
Ilk gunlerimde bu sehirde iken --kadinin adi var--- cumlesi kafamda cinladi durdu, ilk sehir gunumden sonra aksam bindigim taksi soforu bayandi, daha sonra gobi colunde olsun orta bolumde veya taa kuzeyde khathal da donmus golun eteginde olsun nereye gidersem gideyim sehir, bozkir, ovalar neresi olursa olsun--- bu ulkede kadinin adi var---sesini hep cinlattigim anlara sahit oldum ve inanin hic ummadigim bu kulturel olgularina hayranlikla bas egip selam verdim.
Kadin apartman iskelelerinde boyaci, kadin taksi soforu, kadin petrol istasyonunda size benzin veren, kadin restorantlarda size yemek pisiren, kadin size servis yapan garson, kadin en sofistike barlarda size icki sunan, kadin pazarci, kadin kaldiginiz pansiyonlarin patronu, kadin ofislerin en caliskanlari, kadin gobide deveyi sagan, kadin supermarketlerde calisan, kadin cocuguna ingilizce ogreten, kadin ger cadirinda kocasina cocugun altina bak diyebilen, kadin evde tek ehliyeti olabilen, kadin kaldigim ev-pansiyonunda tek ingilizce bilen , kadin kasap, kadin minubus muavini, kadin muzelerde calisan ,,,vs diye cok uzun gidiyor. Son 15 yilin ekonomik zorluklariyla kadinin her is sektorunde calismasi gerekmis deniyor ancak bozkirlardaki kadin yerinin de cok onemi oldugunu gorunce bunun temelde var oldugunu sezinliyorum
Mogol yemekleri et ve hamur agirliklidir bikarsaniz cesit de var cin, japon, cek, kore, fransiz,irish, batili hamburger pizza- fast food vs (mcdonald yok , Yuppiii diyorum) konaklamalar baska ulkelere gore cok degil ama gelen turiste yanit verecek sekilde. Mogolistana gidenlerde kalacak yer konusunda 5 yildizli yerleri aramayan kisiler olmali zaten. Bu cesitlilik sadece sehirde gecerli kirsal bolgelere acilinca bulundugunuz yerde ne piserse veya kaldiginiz gerdeki aile ne pisirirse onu yemeye hazir olun ne piserse pissin kesinlikle yuzde yuz organik ve sade . Organik konusuna bozkirlara acildigim anlari anlatirken tekrar deginecegim.
Sehrin candamar noktasi Sukbaatar meydani bu genis meydanda parlemento binasi oldukca gorkemli gorunuyor hemen onunde meydanin ortasinda 1921 de ulkeyi devrime tasiyan Cinlilerden egemenliklerini kazandiran Damdin Sukhbaatar in heykeli var. Bolor kardesim –*bu bizim Ataturkumuz dur* demisti. Parlemanto binasina tirmanan basamak basinda kara bir goruntude gucunu kuvvetini gosterircesine oturtulmus, milyonlar harcanarak yapilmis gorkemli Timucin Cengiz Kaan Bronz heykeli gelip gecene bakarak iste bunlar benim torunlarim dercesine meydanin , ulkenin gururu ve adeta gucun kuvvetin sembolu. Tarihte de yazar Cengiz Kaan ve Imparatorlugunun topraklari bugune kadar gelmis gecmis en buyuk ve kuvvetli imparatorluktu. Ulkede adi en cok kullanilan imparator heryerde adiyla isimlendirilen yerler var havaalanindan tutunda tisortlere hediyelik esyalara biraya votkaya restoranta alisveris dukkanlari adina kadar Cengiz Kaan ismi marka. Bugun onun dogup buyudugu bati bolgesindeki Khenti hala Mogol topraklari icinde.
Sehirde gezdigim muzeleri, manastirlari ,pazarini, cocuk yurduna ve şaman bir bayani ziyaretimi , yine seyahat sonunda dondugugum baskentteki son 3 gunumu konulariyla alakali ayri bolumlerde anlatacagim.
Uc gunden sonra asil gitme nedenlerimden olan orta Mogolistan bozkirlari, yorukler ve gobi colu icin yolculuk hazirliklarina basladigimda bozkirlara ulasmanin bir tekerlek izleginden ibaret oldugunu, bu bozkirlara ancak ozel tasitlarla yonu yolu bilenle gidilebilecegini, kislari ancak birkac turist toplanip organize olarak yapabilecegimizi ogrendim, kisin turist azligi nedeniyle iki ayri guesthouse da kalan kisilerle birlesdik ilk 3 gun icin 5 kisi geri kalan gezi icin 3 kisilik bir ekip olusturduk istegimize gore bir rota hazirladik rus tipi taka bir van , sofor ve rehberle 12 gunluk guney gobi ye kadar inen cember bir geziyi planladik. Devami yakinda..... Gobi ye gidiyoruz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder